Gerechtelijk-geneeskundig insectenkunde
of Forensische entomologie
Voor wat betreft de gerechtelijk-geneeskundige of forensische entomologie (forensich komt van 'forensic' dat 'gerechtelijk' betekent in het Engels), kunnen slechts enkele soorten van insecten helpen om de datum van het overlijden redelijk goed te bepalen.
Zoals voor D.N.A., moet men voorzichtig zijn.
De elementen die op de plaats van overlijden verzameld werden en de interpretaties die ervan gemaakt worden moeten vergeleken worden met de andere gegevens van het dossier en dienen in een algemene context geplaatst te worden.
Inderdaad, bij sommige weeromstandigheden leggen de insecten geen ei en kan het mogelijk zijn dat de periode tussen het overlijden en het eerste ei lang duurt.
Op een kadaver kunnen we verschillende recyclerende groepen vinden;
- de aasvretenden die het kadaver opeten
- de necrofielen die de aasvretenden opeten of erop parasiteren
- de omnivoren (mieren, wespen..) die, zoals het naam het zelf zegt alles eten
- de opportunisten die zich b.v. onder het lichaam gaan verbergen (spinnen..).
Professor Megnin (Frankrijk 1828-1906), samen met anderen pionnier in forenschische entomologie, sprak over 'escouades' (korporaalschap) van insecten, een term die beroemd gebleven is.
Elke escouade kan in een specifiek vakje opgedeeld worden, afhankelijk van de ontbindingstaat van het kadaver.
In tegenstelling tot de beweringen van Mégnin, hebben recente studies aangetoond dat de aankomstchronologie van de verschillende escouades niet zo systematisch was.
Bij de aasvretende insecten vinden we tweevleugeligen, zoals de groene vlieg - lucilia caesar [Linné] of de blauwe vlieg - calliphora vomitoria [R-D]) die behoren tot de familie van de calliphoridae.
Andere families zijn ook vertegenwoordigd zoals deze van de sarcophagidae, fanniidae enz.
Het is ook mogelijk schildvleugeligen van de familie van de silphidae te vinden zoals de aaskever - necrophorus vespilloides [Herbst] (zie hierboven), evenals andere families zoals de staphylinidae, histeridae, enz..
Op een kadaver vinden we ook andere aasvretenden zoals de mijtachtigen die de droge delen opeten. Zoals blijkt uit de hierboven afgebeelde foto, gebruiken de mijtachtigen de aaskever als taxi...
Om nauwkeurig het tijdstip van overlijden te kunnen bepalen, zullen enkel de soorten die tijdens de eerste uren na het overlijden aankomen kunnen gebruikt worden.
De methode die het meest nauwkeurig blijkt te zijn is die verbonden aan de eerste generatie van vliegen. De methode die rekening houdt met de opeenvolging van de verschillende soorten op het kadaver schijnt riskanter te zijn.
Dus zal de maximale periode om het tijdstip van overlijden te kunnen bepalen verbonden zijn aan de ontwikkelingcyclus van de insecten die systematisch de eerste zijn.
Die periode kan geschat worden op een zestigtal dagen, wat interessant is omdat het boven de 72 uren moeilijk wordt zich te redden met alleen maar lijkvlekken en lijkstijfheden.
De levenscyclus van een vlieg verloopt in verschillende stappen: het ei (sommige soorten vliegen leggen de mades rechtstreeks op het lijk), de larves fases 1, 2 en 3, het popstadium en 'het perfecte insect' (of imago).
De larve in fase 1, in tegenstelling van die van de fase 3, kan niet door de huid langskomen, reden waarom de eieren naast de natuurlijke openingen of wonden gelegd zijn.
Het popstadium is een fase waarin het insect zich in een soort rugbyballon gaat verbergen om zijn metamorfose uit te voeren. De made, om zijn pop te bouwen, gaat afstand nemen van het kadaver.
Op het ogenblik van de ontdekking van een kadaver kunnen we poppen terugvinden onder het lijk of op een afstand van een paar meters, onder de tapijten onder andere (soms ook begraven als het kadaver in open lucht ligt).
Om het eenvoudig te maken, kan de berekening van het tijdstip van overlijden als volgt uitgelegd worden: wetenschappers (Marchenko onder andere) hebben, voor sommige soorten van insecten, de gemiddelde temperaturen berekend die nodig zijn voor de volledige ontwikkeling van een insect.
Als u een of twee larven van verschillende vliegen vindt op een lijk, kunt u ze opkweken tot aan de termijn.
Zodra het insect op termijn aangekomen is, moeten de gemiddelde temperaturen afgetrokken worden tot aan de 'nul'-dag; dat gemiddelde waarop het insect zich ontwikkeld heeft in het laboratorium en de gemiddelde temperaturen die op de ontdekkingsplaats werden geschat.
Om de gemiddelde temperaturen op de ontdekkingsplaats te bepalen zullen de metingen van het weerstation in de omgeving (+ comparatieven) misschien nodig zijn.
Voor ieder geanalyseerd insect zullen we, vanaf de datum van de volledige ontwikkeling, de som van de gemiddelde dagelijkse temperaturen die opgenomen werden, aftrekken.
Daardoor zal het mogelijk zijn om de datum van het overlijden (als het leggen rechtstreeks na de dood geschiedt is), op 24 uur na, te bepalen.
Om de temperatuur de meten en op te slaan, is het mogelijk een i-button te gebruiken (zie foto). Het is verkocht bij MAXIM (V.S.). De belgische invoerder is Koning & Hartman B.V. Ik gebruik de i-button met referte DS1922L-F5 (prijs +-40 EUR) en de lezer DS9490B (prijs+-20 EUR). De lezingsoftware (owpd310.zip) is gratis en kan dowload worden op de website www.maxim-ic.com. Je kunt zelfs de tussentijd voor temperatuur opname kiezen. Ik bescherm de i-button in een schelp van een kinder-ei...Ik nodig u ook uit om de pagina van de site te bezoeken waarop foto's afgebeeld zijn van insecten die op kadavers van dieren gevonden werden. Sommige beelden (kadavers van dieren) worden beter niet bekeken door gevoelige personen. Hier klikken.
Als u verder dit ontwerp wil studeren, raad ik u aan de site 'Entomologie forensique en Suisse' te bezoeken. Ik raad u ook aan gespecialiseerde litteratuur te lezen, o.a. de 'Traité d'entomologie forensique de Claude Wyss & Daniel Cherix' (Presses polytechniques et universitaires romandes). Zie pagina koppelingen.